Krakers, in Spanje bekend als “okupas,” zijn mensen die leegstaande gebouwen of huizen zonder toestemming van de eigenaar innemen om er te wonen. Vaak gebeurt dit uit protest tegen de hoge huizenprijzen of woningnood, maar soms ook om sociale of politieke redenen. In Spanje is het fenomeen wijdverspreid vanwege de grote aantallen leegstaande woningen, onder andere door de financiële crisis en vakantiewoningen. Hoewel het kraken illegaal is, maakt de Spaanse wet handhaving vaak complex, omdat eigenaren vaak juridische stappen moeten nemen om de krakers te verwijderen, wat een langdurig proces kan zijn.
Regelgeving omtrent krakers in Spanje
De regelgeving omtrent krakers in Spanje, oftewel “okupas,” is complex en heeft de laatste jaren veel aandacht gekregen vanwege de woningnood en leegstand. De Spaanse wetgeving maakt onderscheid tussen verschillende situaties van kraken, wat invloed heeft op hoe snel en effectief er kan worden ingegrepen.
Kraken is in Spanje illegaal, maar de manier waarop de wet wordt toegepast, varieert. Als een woning niet permanent wordt bewoond door de eigenaar, kan het proces om krakers uit te zetten langer duren. De politie inschakelen om krakers te verwijderen is vaak niet mogelijk. In de meeste gevallen moeten er eerst juridische stappen worden ondernomen. De belangrijkste regels zijn:
- Directe uitzetting: Als een eigenaar binnen 48 uur ontdekt dat zijn woning is gekraakt en aangifte doet, kan de politie direct ingrijpen en de krakers verwijderen zonder gerechtelijk bevel. Dit is een van de meest effectieve middelen om snelle actie te ondernemen.
- Bezetting langer dan 48 uur: Als de krakers langer dan 48 uur in het pand verblijven, wordt het juridisch ingewikkelder. De eigenaar moet dan via een gerechtelijke procedure de uitzetting eisen. Dit proces kan maanden duren, vooral als de krakers beroep aantekenen.
- Bescherming van recht op woning: Wanneer krakers een pand als hun hoofdverblijfplaats hebben ingericht, genieten ze in sommige gevallen wettelijke bescherming, wat het moeilijker maakt voor eigenaren om ze zonder rechtszaak te verwijderen.
Kraken kan zowel strafrechtelijk als civielrechtelijk worden vervolgd. In strafrechtelijke gevallen gaat het om huisvredebreuk, wat sneller tot een uitzetting kan leiden. In civielrechtelijke zaken is de eigenaar vaak gedwongen om een lange juridische strijd aan te gaan.
Let op: schaf een alarmsysteem aan. Als je woning een lange tijd leeg staat, raden we sterk aan om een alarmsysteem aan te schaffen. Als iemand de woning betreedt en vervolgens het alarmsysteem laat afgaan, is er officieel sprake van een inbraak. Bovendien ben je direct op de hoogte van de krakers en als je een systeem kiest met alarmcentrale kan er ook worden ingegrepen.
Rechten en verplichtingen Okupas in Spanje
Okupas in Spanje hebben ondanks hun illegale bezetting van een pand bepaalde rechten, vooral als ze het pand als hun hoofdverblijfplaats gebruiken. Basisvoorzieningen zoals elektriciteit, gas en water kunnen in sommige gevallen beschikbaar blijven, omdat nutsbedrijven of gemeenten aarzelen om deze diensten af te sluiten, vooral wanneer er kwetsbare personen zoals kinderen betrokken zijn. Het opzeggen van een energiecontract is dus niet mogelijk en de kosten komen bij de eigenaar van het pand terecht.
Tegelijkertijd hebben okupas ook verplichtingen. Ze mogen de woning niet beschadigen of verwaarlozen en moeten meewerken aan gerechtelijke procedures als de eigenaar hun uitzetting aanvraagt. Hoewel ze tijdelijk bescherming genieten, hebben ze geen eigendomsrecht over het pand en kunnen ze op elk moment worden uitgezet na een gerechtelijke uitspraak. Ook lopen ze het risico op strafrechtelijke vervolging voor hun illegale verblijf of schade aan je woning in Spanje of inboedel.
Waar komt het woord Okupas vandaan? Okupas komt van het Spaanse woord occupantes. In dit geval wordt het woord echter met de letter ‘K’ geschreven. Krakers hebben hiervoor gekozen omdat deze letter in het Spaans maar weinig voorkomt en zo hun radicaliteit en anti-mainstream aan te duiden.
Krakers in woning Spanje: wat nu?
Als je krakers in je woning hebt, zal je zo snel mogelijk moeten handelen. Schakel direct de politie in om de krakers uit je pand te verwijderen. Als dit binnen 48 uur na de betreding gebeurt, kan de politie ze zonder gerechtelijke tussenkomst uitzetten. Verzamel ook direct bewijs dat de woning van jou is en dat de krakers er illegaal verblijven. Dit kan onder andere met:
- eigendomsdocumenten;
- foto’s van het pand;
- getuigenverklaringen die bevestigen dat de krakers er minder dan 48 uur zijn;
- videobeelden van het alarmsysteem;
- uitdraai van het alarmsysteem met het moment waarop het alarm af is gegaan.
Vooral als je de gegevens van je alarmsysteem kunt overdragen aan de politie, zal de procedure normaal gemakkelijk verlopen. Als het alarm is afgegaan, is er duidelijk sprake geweest van een illegale betreding.
Krakers langer dan 48 uur in de woning? Officieel zal je in dit geval een civiele procedure moeten beginnen om je woning terug te krijgen. Er zijn echter ook een aantal groepen genaamd ‘desokupación’ die tegen betaling krakers een pand uitzetten. Hoewel deze groepen meestal heel effectief zijn, is het niet altijd legaal.
Als je een huis in Spanje verhuurt en de huurder na de huurperiode in de woning blijft zonder het contract te verlengen, kan het huurcontract automatisch met een jaar worden verlengd, tenzij de verhuurder op tijd schriftelijk bezwaar heeft gemaakt. Als de huurder weigert te vertrekken en er geen verlenging plaatsvindt, moet de verhuurder een gerechtelijke procedure (desahucio) starten om de huurder uit te zetten, wat enkele maanden kan duren. Tijdens deze periode blijft de huurder verplicht huur te betalen. Juridische bijstand en eventuele hulp van een makelaar is essentieel om de juiste stappen te nemen in deze situaties.
